گازرسان_ اقماری بودن در ماهیت خود یک حرفه است؛ حرفه ای که در کنار تخصص ها و فعالیت های شغلی، عشق می خواهد وبه پیشواز سختی رفتن ها. اقماری ها را جور دیگر باید دید، دو هفته فرسنگ ها دور از خانه و خانواده در مناطق عملیاتی و در سخت ترین شرایط جغرافیایی به ماموریت های سازمانی پرداختن بسیار طاقت فرساست؛ ماموریت هایی که در صورت کوچک ترین خلل، زنجیره ای از چالش ها در بخش های مختلف ایجاد خواهد شد.
در روزهایی که به فصل سرد زمستان نزدیک می شویم، فعالیت کارکنان صنعت گاز در شرکت های پالایشی بیش از پیش خودنمایی می کند و حساسیت ها برای فرآورش حداکثری گاز افزایش می یابد.
ر این میان کارکنان شرکت پالایش گاز پارسیان که به صورت اقماری فعالیت می کنند، برای تامین گاز کشور بسیج شده اند تا تولیدات راهبردی این پالایشگاه از جنوب و به وسیله خطوط سراسری به دیگر مناطق کشور ارسال شود. خبرنگار «مشعل» در سفر به استان فارس با حضور در پالایشگاه پارسیان پای صحبت کارکنان واحد ثبت و اتاق کنترل این پالایشگاه نشسته و با آنها درباره کار و شرایط کاریشان صحبت کرده است که شرح آن در ادامه می آید.
کار در پالایشگاه ها، شرایطی خاص دارد؛ خاص از جهت دور از شهربودن و کسانی هم که در این مکان ها کار می کنند، دسترسی آسانی به شهرها ندارند. حال اگر موضوع اقماری بودن هم در میان باشد، تحمل شرایط سخت تر می شود. منظوراز اقماری ها کارکنانی هستند که به واسطه شرایط کاری مجبورند دو هفته یا بیشتر در پالایشگاه بمانند و پس از آن به «رست» یا همان استراحت بروند تا اوقاتی را در کنار خانواده شان بگذرانند.
خطرهای کار در پالایشگاه
مجید یعقوبی، سرپرست نوبتکار واحد تثبیت پارسیان 1 و 2 این پالایشگاه می گوید: 20 سال سابقه کار دارم. چند سالی در صنایع پتروشیمی فعالیت داشتم و پس از آن به پالایشگاه پارسیان آمدم. یعقوبی با مقایسه صنایع پتروشیمی و گاز می گوید: صنایع پتروشیمی و گاز هرکدام به نوبه خود پیچیدگی و سختی کار دارند. به لحاظ فنی پتروشیمی یکسری فرایندهای شیمیایی پیچیده تری دارد؛ با این حال خطرهای پالایشگاه های گاز به مراتب بیشتر است، همچنین حساسیت کار از لحاظ ایمنی و رعایت مسائل فرایندی که به ایمنی منتهی می شود نیز بیشتر است. به گفته وی، پالایشگاه پارسیان در دو فاز تعریف شده است. در بخش پالایش پارسیان 1 حدود پنج نفر از همکارانم در اتاق کنترل حضور دارند که به تناوب نفرات ممکن است در برخی شیفت ها کمتر باشند؛ در پارسیان 2 نیز چهار نفر هستند.
سرپرست نوبتکار واحد تثبیت پارسیان 1 و 2 یادآور می شود: سال های گذشته در فصول سرد و گرم شرایط ویژه ای داشتیم. این موضوع فعالیت ها و استرس ها را بیش از پیش افزایش می دهد.
پالایش حداکثری در 12 ماه سال
وی ادامه می دهد: در فصل زمستان با اولویتی خاص بر پالایش حداکثری و ارسال گاز به خطوط سراسری تاکید می شود. محدودیتی برای دریافت خوراک از بالادست نداریم و می توانیم نسبت به پالایش حداکثری اقدام کنیم.
یعقوبی با بیان اینکه در کمترین زمان موارد تعمیراتی را انجام می دهیم تا شاهد توقف پالایش گاز نباشیم، می گوید: مصرف گاز بخش خانگی در فصل تابستان کاهش می یابد؛ با این حال فرایند تعمیرات اساسی پالایشگاه ها آغاز می شود. از سوی دیگر تامین گاز نیروگاه ها و صنایع نیز در فصل تابستان در اولویت قرار دارد و برای اینکه در تامین گاز این بخش ها محدودیتی ایجاد نشود، در 12 ماه سال فرایند پالایش گاز تداوم دارد.
هر روز مناطق عملیاتی خاص است
سرپرست نوبتکار واحد تثبیت پارسیان 1 و 2 با بیان اینکه در فعالیت های عملیاتی همیشه شرایط خاص وجود دارد و استرس کار بالاست، می گوید: در طول سال شاهد رخ دادن شرایط خاص هستیم و برای مناطق عملیاتی هر روز خاص است. بخشی از شرایط در کنترل پالایشگاه نیست و در برخی موارد شاهد از سرویس خارج شدن ایستگاه تقویت فشار گاز یا ایجاد نشتی در خطوط انتقال هستیم که این موارد فرایند پالایش را تحت الشعاع قرار می دهند. زمانی که نتوانیم گاز تولیدی را به خطوط تزریق کنیم، فشار عملیاتی افزایش می یابد و کارکنان شرکت انتقال گاز ایران در کمترین زمان نسبت به رفع مشکل اقدام می کنند.
وی ادامه می دهد: تعمیرات اضطراری در پالایشگاه یا از سرویس خارج شدن یک پمپ نیز بخشی از فرایند پالایش گاز را محدود می کند که این موضوع در فصل زمستان و پیک مصرف به هیچ وجه قابل قبول نیست و باید نسبت به رفع آن اقدام کنیم. تا برطرف نشدن مشکل و آغاز مجدد پالایش حداکثری استرس بالایی بر همه مدیران و همکاران حاکم می شود.
ثبت رکورد
سرپرست نوبتکار واحد تثبیت پارسیان 1 و 2 اعلام می کند: در یکی از روزها، رکورد تولیدمان را به 83 میلیون مترمکعب رساندم؛ ثبت این رکورد بدون رخ دادن مورد تعمیراتی و ایمنی محقق شد.
یعقوبی با بیان اینکه برای ما کار ایمن بهترین خبر است، تصریح می کند: اگر حادثه ای رخ ندهد و بتوانیم با کیفیت خوبی فرایند پالایش گاز را انجام و گاز را به خط سراسری تحویل دهیم، یک روز خوب برای ما محسوب می شود. امیدواریم زمستان امسال نیز پربرکت و پربارش باشد و همکارانم با فعالیت شبانه روزی گاز مورد نیاز بخش های مختلف را تامین کنند.
آماده و هوشیار باشیم
رسول امیدان، نوبتکار ارشد اتاق کنترل، اهل اصفهان با 22 سال سابقه کار از ابتدا در پالایشگاه پارسیان فعالیت داشته است.
وی که چندسالی در سایت پالایشگاه حضور داشته و پس از آن به اتاق کنترل منتقل شده است، می گوید: شیفت های کاری ما 2 به 1 بود و حدود 12 سال است که به صورت 2 به 2 و اقماری هستیم. 14 روز در پالایشگاه هستم و 14 روز استراحت خود را به اصفهان می روم.
امیدان با اشاره به شرایط کاری پالایشگاه یادآور می شود: اتاق کنترل استرس خاص خود را دارد. با توجه به کنترل واحدها و شرایط عملیاتی پالایشگاه باید هر لحظه آماده و هوشیار باشیم.
نوبتکار ارشد اتاق کنترل پالایشگاه گاز پارسیان می گوید: در فصل زمستان به فراخور مصرف و نیاز کشور، پالایش گاز نیز باید افزایش یابد. به میزان افزایش تولید، شرایطمان نیز حساس تر می شود.
وی با اشاره به اتفاق ها و شرایط خاص زمستان سال گذشته می گوید: سال گذشته در منطقه لامرد و پالایشگاه شاهد بارش شدید بودیم. شیفت مقابل به دلیل وقوع سیل نتوانست در زمان خود به محل کار بیاید و مجبور شدیم تا نیمه های شب به شیفتمان که از صبح آغاز شده بود، ادامه دهیم.
امیدان با بیان اینکه کار اقماری مشکلات خاص خود را دارد، می گوید: به هرحال 14 روز از خانه و خانواده دور هستیم و در نبود سرپرست خانواده آنها با مشکلاتی مواجه می شوند. در طول این 22 سال به دلیل شرایط اقماری نتوانسته ام در بسیاری از مراسم های شادی و عزا حاضر شوم. این موضوع دیگر عادی شده و خانواده و اقوام با آن کنار آمده اند.
دنیای متفاوت شیفت شب
بهنام زارع، نوبتکار ارشد اتاق کنترل، استخدام سال 85 و اصالتا شیرازی است. وی از زمان راه اندازی پارسیان 2 فعالیت خود را در پالایشگاه آغاز کرده و پس از فعالیت در واحدهای عملیاتی، 15 سال در اتاق کنترل مشغول به کار است.
وی با بیان اینکه کارهای اقماری و شیفتی به نوبه خود سخت و با چالش همراه است، می گوید: در شیفت شب سختی کار دوچندان می شود. با توجه به شرایط عملیاتی، آب و هوا و فرایند تعمیرات اساسی در همه ماه های سال شرایط کاریمان خاص است.
نوبتکار ارشد اتاق کنترل تاکید می کند: در بسیاری از صنایع دنیا، پس از پنج سال از آغاز نوبتکاری، شرایط کاری کارکنان را تغییر می دهند. از طرفی کار شیفتی مزایای خاصی ندارد. با توجه به مشکلات پزشکی امکان حضور در شیفت را ندارم، ولی به دلیل کمبود نیرو نمی توانم به بخش دیگری منتقل شوم.
وی یادآور می شود: سال گذشته شاهد وقوع سیل بودیم و یکی از همکاران تعمیرات ابزار دقیق در مسیر غرق شد. کارکنان شیفتی و نوبتکار باید از نظر سلامت جسمی و روحی تحت نظر باشند. به تازگی واحد مددکاری با یک کلینیک روان شناسی برای مشاوره قرارداد امضا کرده و در محل پالایشگاه نیز حضور می یابند.
زارع با اشاره به امکانات رفاهی پالایشگاه برای کارکنان می گوید: در کمپ چند سالن ورزشی وجود دارد که به تدریج کامل شده و در زمان های استراحت (خارج از شیفت) از آنها استفاده می کنیم. 12 ساعت سر کار هستیم، یک ساعت هم تعویض شیفت طول می کشد و زمان باقیمانده هم در نهایت یک ساعت ورزش و پس از آن استراحت می کنیم.
وی با بیان اینکه دور از خانه بودن آن هم به مدت دو هفته واقعا سخت است، اعلام می کند: بیشتر کارکنان پالایشگاه فرزند کوچک و مدرسه ای دارند. در صورت بیماری هرکدام از اعضای خانواده دو هفته کامل از آنها دور هستیم و امکان حضور در کنارشان را نداریم.
در عملیات خبری از استراحت نیست
جلال غلامزاده، از سال 81 به استخدام پالایشگاه گاز پارسیان در آمده و فعالیت خود را در واحد اداری آغاز کرده است. پس از آن تغییر رسته داده و در واحدهای بهره برداری و اتاق کنترل به فعالیت خود ادامه داده است.
وی که اهل شهرستان فراشبند است، با خانواده به شهرستان لامرد نقل مکان کرده است.
نوبتکار ارشد اتاق کنترل می گوید: برخی همکاران از شهرهای دیگر به پالایشگاه می آید و در برخی مواقع که پروازها کنسل یا تاخیر داشته باشد، مجبوریم تا حضور نفرات مقابل در شیفت باقی بمانیم. به گفته وی، زمانی که تاسیسات با مشکل مواجه می شود، خبری از استراحت نیست و تا رفع مشکل همه کارکنان بسیج می شوند. غلامزاده با بیان اینکه در حوزه ارائه خدمات بهداشت و درمان همواره با چالش مواجه هستیم، اعلام می کند: ارائه خدمات داخل پالایشگاه، شهرستان لامرد و دیگر مناطق مطلوب نیست. مراکزی که با بهداشت و درمان قرارداد دارند نیز خدمات مطلوبی ارائه نمی دهند. وی یادآور می شود: برای نفرات کمپ امکانات جزئی رفاهی همچون استخر و سالن های ورزشی فراهم شده ولی برای نفرات ساکن شهرهای اطراف موردی خاص و ویژه ای وجود ندارد.
کار در اولویت
حمید شفیعی، نوبتکار ارشد اتاق کنترل، حدود هشت سال سابقه کار دارد و اصالتا اهل فراشبند است. وی با بیان اینکه بهره برداری به دلیل ماهیت کاری پراسترس است، می گوید: در زمستان که تولید حداکثری و پایدار گاز بسیار مهم است، معمولا حساسیت ها بالاتر می رود و به همان نسبت فشار کاری هم بالاست. تصور کنید در این شرایط یک تجهیز از مدار خارج یا در فرایند پالایش خللی ایجاد شود. در این شرایط از مدیرعامل پالایشگاه تا دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران پیگیر موضوع می شوند. براین اساس کارکنانی که در سایت، تعمیرات، ابزار دقیق و اتاق کنترل مشغول به فعالیت هستند، باید در کوتاه ترین زمان مشکل را حل کنند. نوبتکار ارشد اتاق کنترل با بیان اینکه کار در اولویت نخست قرار دارد، تاکید می کند: حتی اگر نفر مقابل تا یک هفته هم نتواند به محل بیاید، باید در محل حاضر باشیم.
تصمیم درست در یک لحظه
رضا کهنسال، نوبتکار ارشد اتاق کنترل اصالتا لامردی است.
وی 20 سال در پالایشگاه پارسیان مشغول به کار است و از ابتدا در واحدهای عملیات، پالایش و اتاق کنترل پالایشگاه بوده است.
کهنسال با بیان اینکه سختی کار مقوله ای است که به سطح انرژی فرد و نوع اتفاق هایی که در کنار کار رخ می دهد، بستگی دارد، می گوید: در سایت و اتاق کنترل به قدرت تجزیه و تحلیلی نیاز دارید تا در یک لحظه بتوانید تصمیم درست بگیرید و نسبت به چالش پیش رو واکنش نشان دهید. در سایت هم درصد کار فیزیکی بیشتر و در اتاق کنترل هم با مانیتور و سیستم های الکترونیکی سر و کار دارید که هرکدام سختی خود را دارند.
به گفته وی، نیروی انسانی در صنعت نفت و گاز باید جایگاه و ارزش ویژه ای برای سازمان داشته باشد. در واحدهای عملیاتی مزایایی نداریم و اپریزال ها هم بسیار پایین است. قانون سقف حقوق ها هم به دیگر چالش هایمان اضافه شده است. نوبتکار ارشد اتاق کنترل با بیان اینکه سرویس دهی خدمات بهداشت و درمان در منطقه ضعیف است، اعلام می کند: برای دریافت یک قرص سرماخوردگی باید چند امضا و مجوز دریافت کنیم. به همین دلیل بخش زیادی از خدمات درمانی را به صورت آزاد پیگیری می کنیم. کهنسال تاکید می کند: از لحاظ فنی به شغلم علاقه مند هستم و پس از استراحت دوباره پر انرژی به محل کار بازمی گردم. درصورتی که به عقب بازگردم، باردیگر این مسیر را طی و این شغل را انتخاب می کنم. به گفته وی، در اتاق کنترل از میان 100 شیر می توانید کنترل یک شیر را به دست بگیرید و آن را مدیریت کنید. یک تشخیص درست از وقوع حادثه جلوگیری می کند و با این کار به خودمان آفرین می گوییم و به همکارانمان افتخار می کنیم. از این چالش ها و سختی ها لذت می بریم.
دور از خانواده بودن سخت است
میثم پاینده، اصالتا شیرازی است ولی به دلیل شرایط اقماری و دوری از خانواده در نزدیکی پالایشگاه ساکن شده ام.
از سال 88 در پالایشگاه مشغول به کار شده ام؛ در واحد پالایش بوده ام و هم اکنون نوبتکار ارشد اتاق کنترل هستم. وی با بیان اینکه مسئولیت پالایش و تولید گاز به ویژه در زمستان بسیار بالاست، تاکید می کند: در صورت رخ دادن کوچک ترین اتفاق، واحد پالایش باید آن را مدیریت کند و با همه واحدها ارتباط مستقیم داشته باشد.
به گفته نوبتکار ارشد اتاق کنترل، زمستان های پالایشگاه هر روز خاطره است. در برخی موارد دو شیفت برای رفع مشکل یک واحد بسیج می شوند و از همه ظرفیت ها برای رفع مشکل استفاده می کنیم. کاری که کارکنان اقماری پالایشگاه گاز پارسیان انجام می دهند، سخت است؛ سخت از آن جهت که نتیجه تلاش دیگر همکاران بالادست را در تابستان داغ و زمستان استخوان سوز به محصولی با ارزش تبدیل و گازترش را پس از شیرین سازی برای استفاده هموطنان به شبکه سراسری تزریق می کنند، اما سخت تر از آن دوری از خانه و کاشانه است و تنها التیام بخش این روزهای دوری عشق است و ایثار.