گازرسان_ منطقه 3 عملیات انتقال گاز ایران به عنوان یکی از مناطق قدیمی، ریشه دار و راهبردی گاز کشور، افزون بر پایتخت، 6 استان دیگر از جمله قم، قزوین، زنجان، البرز، مرکزی و سمنان را تحت پوشش دارد.
در این منطقه، 11 ایستگاه تقویت فشار و نیز تاسیسات ذخیره سازی گاز سراجه مستقر بوده و این یک ویژگی منحصربه فرد است که در مناطق دیگر دیده نمی شود. این تاسیسات نیازمند تخصص ویژه است و با وجود اینکه فعالیت های نگهداری و بهره برداری از این تاسیسات از جنس فعالیت های انتقال گاز نیست، اما به دلیل تعهد و تخصص همکاران، این منطقه بهره برداری از حجم ذخیره شده گاز در فصول مختلف سال به خوبی انجام می شود.
در ایستگاه های این منطقه 40 دستگاه توربین نصب شده است. منطقه 3 عملیات انتقال گاز ایران دارای 5 مرکز بهره برداری خطوط لوله است و بالغ بر 3هزار و 658 کیلومتر خطوط انتقال گاز فشار قوی از سوی کارکنان این منطقه مدیریت می شود.
در ادامه در گفت وگو با رسول داوودی نژاد، مدیر منطقه 3 عملیات انتقال گاز ایران، برخی رویدادهای مهم و فعالیت های شاخص این منطقه را مرور می کنیم.
منطقه 3 عملیات انتقال گاز ایران شامل چه استان هایی می شود؟
منطقه 3 یکی از مناطق قدیمی، ریشه دار و راهبردی گاز کشور است. یکی از مهم ترین دلایل این اهمیت، تامین مستمر و مطمئن گاز پایتخت کشور است و نقش مهمی در صادرات گاز را نیز به عهده دارد. این منطقه از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و افزون بر پایتخت، 6 استان دیگر را نیز تحت پوشش قرار می دهد؛ استان های قم، قزوین، زنجان، البرز، مرکزی و سمنان که پارسال بیش از 44 میلیارد مترمکعب گاز تحویل استان های مذکور شده است.
چند کیلومتر خط لوله گاز، تاسیسات تقویت فشار و مرکز بهره برداری در سطح منطقه فعال است؟
در این منطقه 11 ایستگاه تقویت فشار و نیز تاسیسات ذخیره سازی گاز سراجه مستقر است و این یک ویژگی منحصربه فرد است که در مناطق دیگر دیده نمی شود. این تاسیسات نیازمند تخصص ویژه است و با وجود اینکه فعالیت های نگهداری و بهره برداری از این تاسیسات از جنس فعالیت های انتقال گاز نیست، اما به دلیل تعهد و تخصص همکاران این منطقه بهره برداری از حجم ذخیره شده گاز در فصول مختلف سال به خوبی از عهده آن برآمده اند. در ایستگاه های این منطقه 40 دستگاه توربین نصب شده است.
پارسال در مجموع چند میلیارد مترمکعب گاز از منطقه منتقل شده است؟
از ابتدای سال تا پایان بهمن ماه بیش از 97 میلیارد مترمکعب به منطقه وارد و توسط منطقه منتقل شده است.
لطفا گزارشی از حجم نشت یابی و پیگرانی نیز ارائه کنید. آیا در حوزه های یادشده، نسبت به سال 99 افزایشی ثبت شده است؟
پارسال نیز همانند سال های گذشته، عملیات نشت یابی در منطقه با استفاده از روش ها و تجهیزات به روز و پیشرفته نظیر دستگاه نشت یاب خودرویی از سوی نیروهای منطقه انجام گرفت و جمع پیمایش انجام شده در خطوط لوله نزدیک به 7 هزار و 200 کیلومتر بود و نزدیک به 450 مورد در ایستگاه ها و تاسیسات روی خطوط لوله نشت یابی شد. در سال 1400 در مجموع 930 کیلومتر پیگرانی تمیزکننده و 280 کیلومتر پیگرانی هوشمند روی خطوط لوله در منطقه 3 انجام شد.
آیا در سال 1400 خطوط لوله جدید، تاسیسات تقویت فشار گاز (واحد یدک) به منطقه تحویل شده است؟ تا پایان سال چه برنامه ای در این حوزه تعریف شده است؟
سال گذشته، 72 کیلومتر خط لوله 56 اینچ محمدیه پارچین ( قطعه اول ) تزریق گاز شده است.
تعمیرات اساسی سال 1401 منطقه از چه زمانی آغاز می شود و براساس برنامه زمان بندی چه زمانی به پایان می رسد؟ در مجموع چند دستور کار تعریف شده است؟
برنامه زمان بندی تعمیرات منطقه از 16 فروردین 1401 شروع و در تاریخ 28 اسفند 1401 به اتمام می رسد. 3 هزار و 700 کارت نگهداری و تعمیرات برای 30 هزار تجهیز در حوزه منطقه توسط نرم افزار تعمیرات و نگهداری دستور کار صادر می شود که شامل 11 مورد بازرسی فنی اقلام ابزار دقیقی، برقی و مکانیکی از همه تاسیسات تقویت فشار منطقه، 3 مورد اورهال توربین های زیمنس و زاریا در ایستگاه های قم و ساوه، 5 مورد اورهال کمپرسورهای گاز زیمنس و زاریا در ایستگاه های ساوه، سمنان و پارچین، 2 مورد اورهال کمپرسورهای هوا در ایستگاه های ساوه و پارچین، اورهال واحدهای فاز یک و 2 پالایش تاسیسات سراجه و اورهال واحد تزریق سراجه می شود. تعمیرات اساسی خطوط لوله منطقه نیز از اول اردیبهشت ماه آغاز می شود و 31 شهریورماه به پایان می رسد و در مجموع تعمیر 930 شاخه لوله در حوزه استحفاظی منطقه 3 و 175 شاخه لوله در حوزه استحفاظی منطقه 5 عملیات انتقال گاز ایران تعریف شده است.
علاوه بر تعمیرات اساسی برنامه ریزی شده، اقدام های دیگری برای آمادگی فصل سرد در سال جاری اجرایی شده است؟
بله، اقدام هایی از جمله اجرای پروژه تعویض پوشش شیرها و خطوط لوله، اجرای تسطیح و مرمت خطوط لوله استحفاظی و ترمیم آبروها و مسیل ها، اجرای پروژه های ایمن سازی و بازسازی ابنیه فنی مسیر خط لوله و اجرای پروژه های احداث دیوار بتنی تاسیسات CPS و LBV به منظور جلوگیری از سرقت و ایجاد پایداری انتقال گاز در برنامه قرار دارد.
آیا علاوه بر تعمیرات اساسی امسال، برنامه مهم و کلان تعمیراتی در برنامه دارید؟
بله، از جمله اقدام ها و برنامه های مهم می توان به اجرای خط اختصاصی 20 کیلوولت ایستگاه سمنان، تعمیر High Pressure Gas Compressor Rotor مربوط به واحد یک تاسیسات ذخیره سازی سراجه، تعمیر 2 دستگاه کمپرسور هوای 35m3/min سراجه، مناقصه PC تكميل سيستم F&G بخش پالايش تاسيسات ذخيره سازی گاز سراجه، اجرای شبکه آب آتش نشانی تاسیسات سراجه، اجرای سیستم خنک کننده توربین های یک و 3 سراجه (مدیای تبخیری) ساخت يك عدد بندل و روتور كمپرسور زيمنس DESIGN B به همراه تامين قطعات و نصب و راه اندازی مربوط به تاسيسات قم 3، تعمیر روتور طرح D تاسیسات سمنان و ادامه تعمیرات خط 56 اینچ چهارم سراسری در محدوده استان فارس اشاره کرد.
تعمیرات خط لوله شامل 48 اینچ صادرات (دوم آذربایجان)، 56 اینچ سوم سراسری در محدوده خروجی تاسیسات تقویت فشار گاز قزوین تا لوشان، 56 اینچ سوم سراسری در محدوده خروجی تاسیسات تقویت فشار گاز ساوه تا قزوین، 36 اینچ سوم تهران محدوده کیلومتر صفر تا 111 ، 16 اینچ پارچین-دماوند- فیروزکوه محدوده کیلومتر صفر تا 124 تعویض پوشش محل تقاطع خط اول سراسری با جاده جدید امامزاده عبدالله در کیلومتر 570 و… از دیگر برنامه های مهم به شمار می آید.
همچنین هوشمند سازی و مانیتورینگ ایستگاه های حفاظت کاتدی(20 ایستگاه)، تكميل سيستم F&G بخش پالايش تاسيسات ذخيره سازی گاز سراجه، اجرای پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی بخش های پالایش و تزریق و طراحی و اجرای تصفيه خانه فاضلاب مجتمع قزوين، تعویض تیوب بندل مربوط به مبدل های حرارتی E-100 مربوط به بخش یک سراجه، احداث حصار بتنی پیش ساخته تاسیسات روزمینی مراکز بهره برداری خطوط لوله، ایزوله سازی سیستم حفاظت کاتدی محوطه لانچر/ ریسیور از سیستم ارت تاسیسات تقویت فشار گاز (8 ایستگاه)، احداث و بازسازی ساپورت های بتونی تاسیسات فرستنده و گیرنده پیگ و اجرای حوضچه و سازه های بتونی در تاسیسات روزمینی و شیرهای بین راهی در سطح منطقه، ارزیابی پوشش خط لوله 48 اینچ صادرات و سایر خطوط حوزه منطقه و ارزیابی پوشش خطوط غیرقابل پیگرانی در سطح منطقه و… در دستور کار قرار دارد.
با توجه به تداوم شیوع کرونا، چه اقدام هایی برای مدیریت فعالیت های عملیاتی تعریف شده است؟ واکسیناسیون کارکنان منطقه در چه مرحله ای قرار دارد؟
با ابلاغ پروتکل های بهداشتی از سوی بهداشت وزارت نفت در خصوص جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، این برنامه ها در این منطقه به صورت کامل با نظارت کمیته بهداشت و سلامت منطقه انجام می شود که به برخی از آنها مانند: ضدعفونی مداوم اماکن، سرو غذا در ظروف یکبار مصرف آلومینیومی، تب سنجی در هنگام ورود از تاسیسات، توزیع ماسک و مواد ضدعفونی کننده دست به صورت ماهیانه در بین کارکنان می توان اشاره کرد. با برنامه ریزی های انجام شده با استانداری ها و فرمانداری های تحت پوشش منطقه و مکاتبات توسط روابط عمومی منطقه با ارگان های ذی ربط، بخش عمده ای از واکسیناسیون در منطقه انجام شد و بعد از آن نیز با نظارت و کنترل واحد ایمنی و بهداشت منطقه و انجام مرحله سوم واکسیناسیون سراسری در کشور توسط وزارت بهداشت، تقریبا واکسیناسیون تمامی کارکنان انجام شده است.
تاکنون اقدام های متنوعی در حوزه بومی سازی تجهیزات منطقه انجام شده است. لطفا گزارشی از مهم ترین اقدام های منطقه در این حوزه ارائه کنید.
شرایط سخت صنعت انتقال گاز در سال های اخیر و انجام نشدن تعهدات کشورهای خارجی سازنده قطعات ما را بر آن داشت که به توان داخلی و شرکت های دانش بنیان اعتماد کنیم و خوشبختانه بسیاری از تجهیزات و ادوات صنعتی را با سفارش و همکاری با شرکت های داخلی و حمایت از آنها داخلی سازی کردیم و اگر می خواستیم همچون گذشته به شرکت های خارجی وابسته باشیم، قطعا تمامی تاسیسات زمین گیر می شدند که خوشبختانه اعتماد به نفس و اتکا به توان داخلی باعث حیات شرکت بزرگ انتقال گاز شده است. در سال های گذشته با تشکیل کمیته خودکفایی در منطقه به مساله خودکفایی در این منطقه نگاه ویژه ای شد و در جهت به کارگیری نیرو و توان داخلی و اهمیت فراوان این موضوع و ثبت فرآیندها و روش های انجام کار و مدیریت دانش توسط اعضای این کمیته اقدام های ویژه ای انجام شد. همچنین در این منطقه اقدام هایی از قبیل تعمیر و تولید بعضی از قطعات توسط همکاران شرکت استفاده از توان افراد متخصص و حمایت مستمر از آنکه اغلب فارغ التحصیلان و دانشجویان دانشگاه های معتبر هستند، صورت می پذیرد، به عنوان مثال واحد پژوهش برای بومی سازی ترنسديوسر فلوميترهای آلتراسونيك درون خطی پروژه ای تعريف کرده كه در حال طی کردن مراحل بررسی امکان سنجی آن است و همچنین كميته خودكفايی منطقه برای سال 1400 تعداد 18 قطعه جهت بومی سازی برنامه ريزی کرد كه از اين اقلام 3 مورد در مرحله تست عملكرد نهايی قرار دارند و مابقی اقلام نيز مراحل مختلف طراحی ، ساخت، تست آزمايشگاهی و غيره را طی می کنند.
با توجه به گستردگی منطقه تحت پوشش، چگونه با ذی نفعان (گازهای استانی) ارتباط برقرار می کنید. آیا جلساتی برای هماهنگی بیش از پیش به صورت روتین برگزار می شود؟
در حوزه اندازه گیری و مدیریت شبکه انتقال گاز، از طریق تماس های روزانه با مراکز پیام استان ها و از طریق فرم های نظرسنجی طی دوره های زمانی مشخص و همچنین برگزاری جلسات هماهنگی و رفع ابهامی های احتمالی با مسوولان اندازه گیری گاز استان های تحت پوشش، ارتباط برقرار می شود، اما به صورت برنامه ریزی شده نیست.
تاسیسات ذخیره سازی سراجه از جمله زیرساخت های راهبردی صنعت گاز به شمار می آید. لطفا گزارشی از تزریق و برداشت گاز طی سال 1400 ارائه کنید. تعمیرات اساسی این تاسیسات چه زمانی آغاز می شود؟
تاسیسات ذخیره سازی سراجه از دو بخش 1- تزریق 2- پالایش، تشکیل شده است. در بخش تزریق 7 ماه از سال گاز با فشار بیش از 300 بار ذخیره می شود و در فصل سرد سال بخش پالایش فعال می شود که برداشت حدود 5 ماه به طول می انجامد.
با توجه به برنامه ریزی سالانه در زمانی که بخش تزریق فعال نیست، تعمیرات اساسی توربوکمپرسورها انجام می شود و براساس ساعت کارکرد و عملکرد آن تعمیرات مورد نظر صورت می گیرد. در زمانی که بخش پالایش در سرویس قرار ندارد، تجهیزات و دستگاه های آن بعد از انجام بازرسی و تست های مورد نیاز تعمیرات اساسی صورت می گیرد. تعمیرات فاز یک پالایش از ابتدای اردبیهشت ماه 1401 شروع می شود و تا اواسط تیرماه به پایان می رسد و بلافاصله بعد از آن تعمیرات فاز دو پالایش آغاز می شود و تا انتهای شهریورماه به طول می انجامد و تعمیرات و بازرسی فنی واحد تزریق از آذرماه آغاز می شود و تا پایان سال به اتمام می رسد. در سال 1401 با عملیات افزایش مخزن و همچنین اضافه شدن یک واحد پالایش، خدمت دهی بهتر و مناسب تری به هموطنان در سال های آینده آغاز می شود.
در پایان اگر نکته ای باقی مانده بفرمایید.
خانواده منطقه 3 عملیات انتقال گاز ایران با تلاش های صورت گرفته با آمیختگی تعهد و تخصص، آماده سپری کردن سال 1401 است که همچون سال های گذشته بتواند ماموریت سازمانی خود، انتقال پاک، ایمن، پایدار و بهره ور گاز را به سرانجام برساند.